↔ poprzedni punkt | następny punkt ≈ |
Omawianie całkowania funkcji zawierających wyrażenia niewymierne (pierwiastkowe) ograniczymy do przypadków mających największe znaczenie praktyczne.
Całkowanie funkcji zawierających pierwiastek z wyrażenia liniowego
Całkę
![]() |
gdzieR oznacza funkcję wymierną dwóch argumentów, sprowadzamy do całki funkcji wymiernej przez podstawienie
![]() |
Przykład
Obliczymy całkę
Całkowanie funkcji zawierających pierwiastek kwadratowy trójmianu kwadratowego
Można wykazać, że całka postaci
![]() |
gdzie R oznacza funkcję wymierną dwóch argumentów, da się wyrazić za pomocą funkcji elementarnych. Efektywna metoda jej wyznaczania polega na sprowadzeniu zadania do obliczenia jednej z całek typu
![]() ![]() |
Pierwsza z nich należy do kategorii całek podstawowych
![]() |
Drugą, przy założeniu x 2 + k > 0, wyznaczymy sprowadzając do całki funkcji wymiernej przez tzw. podstawienie Eulera
![]() |
Mamy
![]() |
Stąd
![]() |
![]() |
Zatem
![]() |
Ostatecznie
![]() |
Przykład
Obliczymy całkę
Sprowadzamy trójmian do postaci kanonicznej
Za pomocą podstawienia t = x - 3 dostajemy całkę omawianego typu
Jeżeli współczynnik przy najwyższej potędze trójmianu jest ujemny (a < 0), to w analogiczny sposób całkę
![]() |
sprowadzamy do całki typu pierwszego.
W celu obliczenia całki
![]() |
przedstawiamy jąw postaci
![]() |
Pierwszą całkę wyznaczamy metodą całkowania przez części
![]() |
Ponieważ drugą całkę wyznaczyliśmy wcześniej, po podstawieniu wyników do wzoru dostajemy
![]() |
Stąd ostatecznie
![]() |
Analogicznie postępując można wyznaczyć również całkę
![]() |
Prościej jest jednak zastosować podstawienie x = sint.
ι Pytanie kontrolne 8.8
Stosując podstawienie x = sint oblicz całkę
W przykładzie tym obliczenie całki z iloczynu wielomianu i pierwiastka kwadratowego zostało, w wyniku podstawienia, zastąpione obliczeniem całki funkcji trygonometrycznej.
↔ poprzedni punkt | następny punkt ≈ |